Koronawirus

Badania wstępne i kontrolne
W przypadku braku dostępu do lekarza uprawnionego do przeprowadzenia badania wstępnego lub kontrolnego (lekarza medycyny pracy), badanie takie może przeprowadzić i wydać odpowiednie orzeczenie lekarskie inny lekarz. Badanie to może być przeprowadzone za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności.

Badania okresowe
Zawiesza się obowiązek przeprowadzania badań okresowych.
W sytuacji gdy badania lekarskie zostały wykonane przed datą 7 marca 2020 r. i kończą swoją ważność po tym dniu ważność wszystkich badań profilaktycznych (tj. wstępnych, kontrolnych i okresowych) podlega przedłużeniu na okres nie dłuższy niż 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.
Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego (lub stanu epidemii) należy wykonać te badania w ciągu 60 dni od dnia jego odwołania.

Szkolenia wstępne w dziedzinie bhp
W okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii dopuszcza się przeprowadzanie szkoleń wstępnych w dziedzinie bhp w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, z wyjątkiem instruktażu stanowiskowego:
– pracownika zatrudnianego na stanowisku robotniczym;
– pracownika zatrudnionego na stanowisku, na którym występuje narażenie na działanie czynników niebezpiecznych;
– pracownika przenoszonego na stanowisko, o którym mowa w pkt 1 i 2;
– ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką.

Szkolenia okresowe w dziedzinie bhp
W przypadku gdy termin przeprowadzenia szkolenia okresowego w dziedzinie bhp przypada w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii lub w okresie 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii
– termin ten wydłuża się do 60 dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii.

Źródło:
1. Ustawia z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (ustawa COVID-19);
2. Ustawa z dnia 9 grudnia 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2020 poz. 2255)

Małgorzata Kędzia – aplikant radcowski

Podczas pandemii koronawirusa przedsiębiorcy, których działalność została ograniczona mogą korzystać z pomocy publicznej tzw. tarczy branżowej. Decyzją z dnia 18 stycznia 2021r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił przedsiębiorcy prawa do świadczenia postojowego, a jako podstawę swojej  odmowy wskazał, iż z danych zawartych w Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej na dzień 30 września 2020r. jako przeważającą działalność miał wskazaną działalność związaną z dezynfekcją, dezynsekcją i deratyzacją, określoną kodem PKD 81.29.Z. Wskazany przed przedsiębiorcę kod nie został objęty pomocą z tzw. tarczy branżowej.

Przedsiębiorca odwołując się od w/w decyzji wskazał, iż 70 % jego przychodów generowane jest z działalności określonej kodem obejmującym działalność gastronomiczną, która jest jedną z najbardziej pokrzywdzonych w czasie pandemii, a brak zmiany wpisu może usprawiedliwić jedynie swoim zaniedbaniem.

Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 25 marca 2021r. (sygn. akt: IV U 213/21) przyznał hprzedsiębiorcy prawo do jednorazowego świadczenia postojowego, zmieniając zaskarżoną decyzję ZUS. Sąd nie zgodził się z tak „formalistyczną” jego zdaniem odmową przyznania świadczenia postojowego przez organ rentowy, ponieważ intencją prawodawcy „było zaliczenie do kręgu beneficjentów tych świadczeniobiorców, których realna (faktyczna) przeważająca działalność jest tożsama z kodami PKD określonymi w ustawie. Art. 15 zs (2) ust. 8 ustawy (ustanawiający wymóg legitymowania się przeważającym określonym w ustawie kodem PKD na dzień 30 września 2020 r.) ma charakter jedynie pomocniczy, umożliwiający organowi rentowemu sprawne rozpatrywanie wniosków pomocowych.”

Ponadto zwrócił uwagę, iż kod PKD ma charakter statyczny i nie decyduje faktycznie o wykonywanej przed przedsiębiorcę działalności. Przedsiębiorca w chwili zmiany przeważającej działalności w ramach prowadzenia swojego przedsiębiorstwa powinien dokonać zmiany wpisu, ale sąd uznał, że niedopełnienie tego obowiązku nie powinno go pozbawiać pomocy publicznej związanej z epidemią COVID-19, która i tak destabilizuje prowadzenie działalności gospodarczej.

Aleksandra Czołpińska – prawnik

W tym wpisie z racji wykonywanego zawodu poruszę jedynie kwestie prawne wiążące się z nieobecnością pracownika w pracy spowodowaną wizytą w punkcie szczepień. Przede wszystkim zacznę od tego, że szczepienia przeciwko Covid-19 nie są obowiązkowe. A tylko takie stanowią dla pracodawcy wiążący powód, dla którego ma on obowiązek zwolnić pracownika od pracy na czas obowiązkowych szczepień ochronnych i to z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

Z faktu, że szczepienia przeciwko Covid-19 nie są obligatoryjne, nie wynika jeszcze, że pracownik nie ma innego wyjścia niż poddać się szczepieniu tylko poza godzinami pracy.

Pierwszym i najprostszym sposobem jaki przychodzi na myśl jest urlop. Po uzgodnieniu jego terminu z pracodawcą nie ma przeszkód, by pracownik wolny dzień wykorzystał na szczepienie. Urlop może być udzielony z podstawowej puli. Równie dobrze może to być jeden z czterech dni tzw. urlopu na żądanie, choć i w tym ostatnim przypadku jego wykorzystanie nie zostało pozostawione swobodnej decyzji pracownika.

Ponadto pracodawca ma prawo zwolnić pracownika na szczepienie, gdy pracownik zgłosi się do niego z wnioskiem o udzielenie wolnego na załatwienie spraw osobistych. Czas takiego zwolnienia co do zasady podlega odpracowaniu w innym terminie, przy zachowaniu wymaganego przepisami prawa do odpoczynku. W sytuacji gdy czas ten nie zostanie odpracowany, okoliczność, że szczepienie miało miejsce w czasie pracy może stanowić wystarczające usprawiedliwienie nieobecności pracownika. W tym przypadku obowiązuje jednak zasada, iż wynagrodzenie należy się jedynie za pracę wykonaną. Nie ma bowiem regulacji, z których wynikałaby konieczność zapłaty wynagrodzenia za ten czas

Opisane wyżej przypadki zależą tak naprawdę od woli pracodawcy. Tym niemniej – pracodawca winien wnikliwie rozważyć każdy przypadek odmowy udzielenia wolnego. Taka odmowa nie może być dowolna. Pracownikom pozostaje liczyć na rozsądek swoich przełożonych. W końcu – jak mówią eksperci, to jedyna droga do pokonania epidemii.

Katarzyna Opęchowska – radca prawny

Cały proces rozliczania subwencji odbywa się za pośrednictwem bankowości elektronicznej w tym samym banku, w którym składany był wniosek. Odpowiednie formularze dostępne są od 19 kwietnia 2021r., zaś pierwsze oświadczenia w tym zakresie będzie można składać od 30 kwietnia 2021r. Oświadczenie, które stanie się podstawą decyzji PFR,  należy złożyć w ciągu 10 dni roboczych od upływu 12 miesięcy, liczonych od dnia wypłaty subwencji finansowej. Dla ułatwienia proces ten zostanie zainicjowany przez bank, za pośrednictwem którego zawarto umowę subwencji finansowej.

Z umorzenia subwencji w 100% będą mogli skorzystać przedsiębiorcy najbardziej poszkodowani wskutek pandemii COVID-19, którzy wykonywali działalność gospodarczą co najmniej w jednym ze 54 rodzajów działalności wskazanych w Regulaminie, obejmujących m.in. branżę turystyczną, gastronomiczną, reklamową, kulturalno-rozrywkową i handlową oraz spełnili dodatkowe warunki:

• nieprzerwanie prowadzili działalność gospodarczą w każdym czasie od daty przyznania subwencji do daty wydania decyzji przez PFR,
• nie otworzyli likwidacji firmy ani postępowania upadłościowego lub restrukturyzacyjnego
• odnotowali spadek przychodów ze sprzedaży o min. 30% w okresie od 1 kwietnia 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. w porównaniu do okresu od 1 kwietnia 2019 r. do 31 grudnia 2019 r. lub w okresie od 1 października 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. w porównaniu do okresu od 1 października 2019 r. do 31 grudnia 2019 r.

Pozostali przedsiębiorcy mogą liczyć na umorzenie od 25% do 75% otrzymanej subwencji, przy czym odrębne warunki umorzenia ustalono dla mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw.

Jeżeli mikroprzedsiębiorca prowadził działalność gospodarczą przez okres 12 miesięcy od dnia przyznania subwencji, będzie ją zwracał na następujących zasadach:

• bezwarunkowo zatrzyma 25% subwencji
• bezwarunkowo musi zwrócić 25% subwencji
• kolejne 50% zwrotu subwencji uzależnione jest od poziomu utrzymania średniego zatrudnienia i będzie rozliczane proporcjonalnie, co oznacza, że redukcja stanu zatrudnienia o 10% to zwiększenie kwoty zwrotu o 10% kwoty subwencji.

Małe i średnie przedsiębiorstwa, prowadzące działalność gospodarczą przez okres 12 miesięcy od dnia przyznania subwencji, rozliczają się bardzo podobnie jak w przypadku mikroprzedsiębiorców, przy czym wpływ na wysokość umorzenia ma dodatkowo poniesiona przez przedsiębiorcę strata sprzedażowa. Zasady zwrotu subwencji wyglądają więc następująco:

• MŚP bezwarunkowo zatrzymają 25% subwencji
• bezwarunkowo muszą zwrócić 25% subwencji
• 25% zwrotu subwencji uzależnione jest od poziomu utrzymania średniego zatrudnienia i będzie rozliczane proporcjonalnie, co oznacza, że redukcja stanu zatrudnienia o 10% to zwiększenie kwoty zwrotu o 5% kwoty subwencji
• 25% zwrotu subwencji uwarunkowane jest skalą poniesionej skumulowanej straty gotówkowej na sprzedaży w okresie 12 miesięcy

Kwota niepodlegająca umorzeniu będzie spłacana w najwyżej 24 miesięcznych ratach, przy czym co najmniej 23 raty będą miały równą wysokość, a ostatnia z rat będzie ratą wyrównawczą. Okres spłaty subwencji rozpocznie się po upływie 13 miesięcy kalendarzowych począwszy od pierwszego dnia pełnego miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym wypłacono subwencję.

Decyzję o zwrocie 100% subwencji otrzymają natomiast przedsiębiorcy, którzy w ciągu 12 miesięcy od dnia przyznania subwencji:

• zawiesili działalność gospodarczą lub zaprzestali jej prowadzenia,
• otworzyli likwidację firmy
• otworzyli postępowanie upadłościowe lub restrukturyzacyjne

Będą oni zobowiązani zwrócić subwencję finansową w terminie 14 dni roboczych od dnia udostępnienia decyzji PFR.

Agnieszka Mudź – asystent prawny

Pracodawca zgodnie z przepisami BHP zobowiązany jest do zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Fakt, iż od ponad roku świat mierzy się z pandemią koronawirusa nie zmienia, a wręcz rozszerza zakres obowiązków pracodawcy i pracowników, co do przestrzegania norm bezpieczeństwa w zakładach pracy. Jednakże obecne zagrożenie zarażeniem wirusem SARS-Cov-2 sprawia, iż obie strony muszą wykazać się zwiększoną ostrożnością i korzystaniem z możliwości zapobiegnięcia rozprzestrzeniania się wirusa. Pracodawca zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego oraz Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest zobowiązany do zapewnienia pracownikom środków ochrony osobistej w postaci maseczek, rękawiczek, płynów dezynfekcyjnych, opracowania i wdrożenia procedur mających na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się wirusa.

Co w przypadku, gdy pracownik wskaże, iż przez fakt niedopełnienia powyższych obowiązków przez pracodawcę zachorował on na koronawirusa? Zgodnie z art. 207 § 1 Kodeksu Pracy „pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy”. Oprócz wyżej wymienionych obowiązków, najważniejszy z nich to poinformowanie odpowiednich służb o chorobie pracownika w celu odizolowania go od reszty pracowników w tym równie stworzenie listy pracowników, z którymi zakażony miał kontakt. Ciężar udowodnienia, że do zarażenia doszło na terenie zakładu pracy z powodu działania lub zaniechania pracodawcy spoczywa na pracowniku. Zgodnie z art. 415 Kodeksu Cywilnego pracownik musiałby wykazać związek przyczynowy pomiędzy zarażeniem a zachowaniem pracodawcy oraz, że nie został wystawiony na zarażenie w innym miejscu oprócz miejsca pracy np. komunikacji miejskiej, sklepie, co przy obecnym trybie życia jest prawie niemożliwe. Mając powyższe na uwadze, celem zapobieżenia takich elementarnych roszczeń ze strony pracownika, pracodawca powinien zadbać o przestrzeganie zasad ostrożności, przepisów oraz zaleceń wydawanych przez organy państwowe i zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy pracownikom.

Aleksandra Czołpińska – prawnik

Sprawy, o których mowa dotyczą postojowego wnioskowanego przez przedsiębiorców, którzy nie osiągnęli żadnego przychodu w miesiącach porównawczych, a więc gdy przychód ich wyniósł 0 zł. Dla przypomnienia o postojowe (w wersji podstawowej bez kryterium przeważającej działalności pod określonym kodem PKD) mogą ubiegać się przedsiębiorcy, jeżeli ich przychody spadły o co najmniej 15 proc. w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym składany jest wniosek (art. 15zq ust. 4 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych; t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842 ze zm.).

Tytułem przykładu, ZUS odmówił świadczenia postojowego przedsiębiorcy, który na początku 2020 r. w związku z wybuchem epidemii utracił zlecenia transportowe, w wyniku czego nie osiągnął żadnego przychodu w lutym oraz marcu 2020 r. Powodem odmowy ze strony ZUS był brak wykazania spadku przychodów 15% między miesiącami. Wyrokiem z dnia 30.12.2020 r. Sąd Okręgowy w Katowicach sygn. X U 1353/20 sąd przyznał jednak rację przedsiębiorcy, powołując się na wykładnię celowościową art. 15zq ust. 4. Sąd nie miał wątpliwości, że wprowadzone tarczą antykryzysową instrumenty miały na celu wsparcie finansowe przedsiębiorcom, których dochody uległy obniżeniu. Nie ma zdaniem Sądu żadnego uzasadnienia pozbawianie świadczenia postojowego osoby nie osiągającej żadnego przychodu przy jednoczesnym przyznawaniu takiego świadczenia dla osoby nadal osiągającej przychód (która wykaże tylko 15% spadek).

Podobnie za taką koncepcją racjonalnego ustawodawcy i wykładnią funkcjonalną opowiadają się inne sądy w sprawach o tożsamym stanie faktycznym, stając za przedsiębiorcami – tak w wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z 02 września 2020 r. sygn. IV U 1195/20, wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z 15 grudnia 2020 r. sygn. VII U 1686/20. Wobec powyższego zwiększają się szanse na wygraną innych przedsiębiorców pozbawionych postojowego.

Anna Zawistowska – radca prawny

Pracodawca wydał zarządzenie zgodnie z którym, wszyscy pracownicy zobowiązani byli do informowania o powrotach z zagranicy, w celu podjęcia działań zmierzających do zachowania bezpiecznych warunków pracy.

Jeden z pracowników pomimo kilkudniowego pobytu za granicą okłamał pracodawcę oświadczając, że nie był za granicą.

Gdy okazało się, że pracownik kłamał, pracodawca zwolnił go dyscyplinarnie. Pracownik odwołał się od wypowiedzenia do Sądu, jednak Sądy obu instancji przyznały rację pracodawcy.

Sądy I i II instancji uznały, że w związku z istniejącą epidemią, pracodawca ma prawo do uzyskiwania informacji o podróżach zagranicznych pracowników. Pracownik jest zobowiązany przestrzegać przepisów oraz zasad BHP i zasad współżycia społecznego w zakładzie pracy. Co istotne kłamstwo pracownika dotyczyło kwestii, mającej bezpośrednie przełożenie na zdrowie i życie innych pracowników. Ponadto takie zachowania mogłoby spowodować lockdown w firmie.

Rober Szymański – radca prawny

Pomoc jest skierowana nie tylko do firm, które zostały objęte tzw. Tarczą branżową 6.0, ale również do przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą, oznaczoną według Polskiej Klasyfikacji Działalności 2007, jako rodzaj przeważającej działalności, następującymi kodami:

– 55.10.Z – hotele i podobne obiekty zakwaterowania,

– 55.20.Z – obiekty noclegowe turystyczne i miejsca krótkotrwałego zakwaterowania,

– 55.30.Z – pola kempingowe (włączając pola dla pojazdów kempingowych) i pola namiotowe,

– 79.11.A – działalność agentów turystycznych,

– 79.12.Z – działalność organizatorów turystyki,

Na wsparcie składają się cztery instrumenty:

1) wypłata świadczenia w wysokości 2 tys. złotych ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dofinansowanie wynagrodzenia każdego pracownika – warunkiem jego otrzymania jest wykazanie spadku przychodów uzyskanych w jednym z trzech miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku co najmniej o 40% w stosunku do przychodu uzyskanego w miesiącu poprzednim lub w analogicznym miesiącu roku poprzedniego. Dofinansowanie będzie przysługiwało przez 3 miesiące od momentu złożenia wniosku, które można składać do 31 marca 2021r. do wojewódzkich urzędów pracy

2) wypłata ponownego świadczenia postojowego – w sytuacji, gdy spadek przychodu z działalności, uzyskanego w jednym z dwóch miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku był co najmniej o 40% niższy w stosunku do okresu porównawczego. Jednokrotnie postojowe będzie przysługiwać przedsiębiorcom zajmującym się handlem, dwukrotnie – pozostałym prowadzącym działalność według kodów PKD wymienionych w rozporządzeniu, obejmujących m.in.  przewóz osób, hotele, gastronomię, branże filmową, fotograficzną, turystyczną, targową, edukacyjną, uzdrowiska, różne formy działalności rozrywkowej oraz obiekty sportowe

3) jednorazowa dotacja na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej przez małych i mikroprzedsiębiorców w branżach wymienionych w rozporządzeniu, w tym turystycznej, rozrywkowej i gastronomicznej – w wysokości do 5 tysięcy złotych. Warunkiem jest wykazanie spadku przychodów uzyskanych w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku co najmniej o 40% w stosunku do miesiąca poprzedniego lub analogicznego miesiąca roku poprzedniego

4) zwolnienie z obowiązku opłacania składek ZUS za styczeń 2021r. dla sprzedawców detalicznych odzieży oraz sprzedawców straganowych i targowiskowych albo za grudzień 2020 r. i styczeń 2021 r. dla pozostałych przedsiębiorców wymienionych w rozporządzeniu. Wnioski można składać do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do 31 marca 2021r. Zwolnienie ze składek ZUS przysługuje, podobnie jak przy wypłacie ponownego świadczenia postojowego, w razie spadku przychodów uzyskanych w jednym z dwóch miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku co najmniej o 40%.

Powyższe wsparcie przysługuje na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 stycznia 2021r. w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19 (Dz.U. 2021 poz. 152).

Agnieszka Mudź – asystent prawny

28 listopada 2020 r. weszło w życie rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, nakazujące stosowanie środków ochrony osobistej przez wszystkie osoby, które nie przebywają same w pomieszczeniu, także w biurach. Pracownicy mieli zatem obowiązek zakrywać usta i nos w każdym pomieszczeniu, w którym przebywała więcej niż jedna osoba, nawet przy zachowaniu dystansu społecznego.

Nowe rozporządzenie Rady Ministrów, które obowiązuje od dnia 2 grudnia 2020 r. mocno zmienia poprzednie obostrzenia. Zgodnie z nowym par. 25 ust. 1 lit. c), do 27 grudnia 2020 r. obowiązywał będzie nakaz zakrywania, przy pomocy odzieży lub jej części, maski, maseczki, przyłbicy ust i nosa w zakładach pracy, jeżeli w pomieszczeniu przebywa więcej niż 1 osoba, chyba że pracodawca postanowi inaczej.

Niniejsze rozporządzenie daje pracodawcom większą swobodę w organizacji przestrzeni pracowniczej. To pracodawca będzie mógł zdecydować, czy i kiedy pracownicy mają zasłaniać nos i usta. Jeśli zdecyduje, że w jego zakładzie pracy będą obowiązywać inne zasady dotyczące noszenia maseczek, powinien je obwieścić np. poprzez polecenie lub zarządzenie.

W sytuacji gdy pracownik nie zastosuje się do obowiązku zasłaniania ust i nosa, a nie został zwolniony z tego obowiązku przez lekarza, będzie to podstawą do stwierdzenia, że pracownik narusza podstawowy obowiązek przestrzegania przepisów BHP wskazany w art. 211 kodeksu pracy oraz przepisów rozporządzenia, co będzie uprawniało pracodawcę do zastosowania wobec pracownika jednej z kar porządkowych, w tym kary pieniężnej.

Małgorzata Kędzia – aplikant radcowski

Dotychczas ulgi te przyznawały urzędy skarbowe na podstawie ordynacji podatkowej i były one wliczane do pomocy de minimis (z limitem 200 tys. euro). Przedsiębiorcy mogą też korzystać z tych samych ulg w ramach pomocy covidowej na podstawie art. 15zzzh ust. 1 tarczy antykryzysowej (Dz.U. z 2020 r. poz. 695, z nowelizacją z 7 października br. – Dz.U. z 2020 r. poz. 1747). Przy czym limit jest tutaj wyższy – 800 tys. euro – i został zatwierdzony przez KE.

Aby skorzystać z pomocy covidowej firmy muszą wykazać spadek dochodów o 25 proc. w dowolnym miesiącu (zaczynając od lutego 2020 r.) w porównaniu z miesiącem poprzednim lub analogicznym miesiącem poprzedniego roku. Innymi słowy porównujemy np. maj do kwietnia lub listopad 2020 r. do listopada 2019 r. W przypadku pomocy de minimis tj. ulgi przyznawanej na podstawie ordynacji podatkowej (art. 67a i 67b) sam spadek dochodów nie wystarczy, gdyż trzeba wykazać, że ulga jest uzasadniona ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym. Stąd ulga covidowa będzie dużo łatwiejsza do uzyskania.

Pomoc covidowa jest ograniczona – obowiązuje do 30 czerwca 2021 r. Firmy, które skorzystają z pomocy, muszą zapłacić należności najpóźniej do 31 grudnia 2022 r. Nadto, zgodnie z decyzją KE pomoc covidowa może dotyczyć tylko odroczenia terminu płatności podatku lub rozłożenia go na raty. Stąd z limitu 800 tyś. euro nie skorzystają więc podatnicy, którzy chcieliby aby urząd skarbowy umorzył im zaległości podatkowe.

Anna Zawistowska

radca prawny

Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy, jego celem jest udzielenie wsparcia przedsiębiorstwom działającym w branżach, które znalazły się w trudnej sytuacji w związku z nowymi zasadami bezpieczeństwa, czy też ponoszących koszty związane z obostrzeniami sanitarnymi skutkującymi spadkiem frekwencji.

Projekt dokonuje zmian w ustawie z dnia 2 marca o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 1842).

Dodatkowe świadczenie postojowe

Proponuje się wprowadzenie jednorazowego dodatkowego świadczenia postojowego dla osób, które prowadziły na dzień 30 września 2020 r. pozarolniczą działalność gospodarczą oznaczoną według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) 2007, jako rodzaj przeważającej działalności, kodem 47.71.Z, 47.81.Z, 47.82.Z, 47.89.Z, 56.10.A, 56.10.B, 56.29.Z, 56.30.Z, 59.11.Z, 74.20.Z, 77.21.Z, 82.30.Z, 85.51.Z, 86.90.A, 86.90.D, 93.11.Z, 93.13.Z, 93.19.Z, 93.21.Z, 96.04.Z.

Warunki:

• uzyskanie w październiku albo listopadzie 2020 r. niższego co najmniej o 40% przychodu z tej działalności w stosunku do przychodu uzyskanego odpowiednio w październiku albo listopadzie w 2019 r.
• złożenie wniosku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wraz z oświadczeniem o rodzaju przeważającej działalności oraz oświadczeniem potwierdzającym, że przychód z działalności uzyskany w październiku albo listopadzie 2020 r. był niższy co najmniej o 40% w stosunku do przychodu uzyskanego w październiku albo listopadzie 2019 r.

Zwolnienie z ZUS

Proponuje się wprowadzenie zmian polegających na zwolnieniu z obowiązku opłacania należnych składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych, za okres od dnia 1 listopada 2020 r. do dnia 30 listopada 2020 r.

Warunki:

• prowadzenie na dzień 30 września 2020 r. działalności oznaczonej według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) 2007, jako rodzaj przeważającej działalności, kodem 47.71.Z, 47.81.Z, 47.82.Z, 47.89.Z, 56.10.A, 56.10.B, 56.29.Z, 56.30.Z, 59.11.Z, 74.20.Z, 77.21.Z, 82.30.Z, 85.51.Z, 86.90.A, 86.90.D, 90.01.Z, 90.02.Z, 93.11.Z, 93.13.Z, 93.19.Z, 93.21.Z, 93.29.A, 93.29.B, 93.29.Z, 96.04.Z,
• zgłoszenie do 30 czerwca podmiotu jako płatnika składek,
• wykazanie, że przychód w rozumieniu przepisów podatkowych uzyskany w listopadzie 2020 r. był niższy co najmniej o 40% w stosunku do przychodu uzyskanego w listopadzie 2019 r.
• złożenie wniosku wraz z oświadczeniami do ZUS musi nastąpić nie później niż do dnia 31 stycznia 2021 r.

Płatnicy składek, którzy skorzystają ze zwolnienia, będą zobowiązani do złożenia deklaracji rozliczeniowej lub imiennego raportu miesięcznego za listopad do dnia 31 grudnia 2020 r., chyba że są zwolnieni z obowiązku jej składania.

Propozycja zawiera również delegację dla Rady Ministrów, która w drodze rozporządzenia będzie mogła wydłużyć okres zwolnienia z tytułu nieopłaconych składek, jeżeli będzie tego wymagała sytuacja a jednocześnie będą na to pozwalały finanse budżetu państwa.

Wydłużenie terminu do składania wniosków o dofinansowanie

Wnioski o dofinasowanie wynagrodzeń  pracowników będą mogły być składane do dnia 10 czerwca 2021 r. Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników, o których mowa w art. 15g, art. 15ga i art. 15gg ustawy o COVID-19, może być udzielane do dnia 30 czerwca 2021 roku.

Zawieszenie opłaty targowej

Proponuje się zawieszenie poboru opłaty targowej w roku 2021. Opłatę targową pobiera się od osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, dokonujących sprzedaży na targowiskach. Targowiskami są wszelkie miejsca, w których jest prowadzona sprzedaż. Opłacie tej nie podlega sprzedaż dokonywana w budynkach lub w ich częściach.

Większość przepisów ma wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia ustawy.

Robert Szymański

Radca prawny

W świetle ustawy z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi pod pojęciem kwarantanny należy rozumieć odosobnienie osoby zdrowej, która była narażona na zakażenie, w celu zapobieżenia szerzeniu się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych. Odosobnienie takie jest obowiązkowe, a decyduje o nim co do zasady powiatowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny inspektor sanitarny, wydając stosowną decyzję administracyjną.

Zgodnie z art. 33 ust. 3a w/w ustawy decyzja ta może być przekazana osobie objętej kwarantanną w każdy możliwy sposób zapewniający jej dotarcie do adresata, a więc np. mailowo, faksem, a także telefonicznie. Decyzja przekazana w inny sposób niż na piśmie jest następnie doręczana na piśmie po ustaniu przyczyn uniemożliwiających doręczenie w ten sposób.

Pracownikowi skierowanemu w ten sposób na kwarantannę w myśl art. 6 ust 2 pkt 1-2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przysługuje na ogólnych zasadach wynagrodzenie za czas choroby lub zasiłek chorobowy, wypłacany przez płatnika składek (np. pracodawcę) lub Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Na podstawie § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 października 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii osoba poddana obowiązkowej kwarantannie na podstawie decyzji inspektora sanitarnego odbywa ją razem z osobami wspólnie zamieszkującymi lub gospodarującymi, co oznacza, że za okres obowiązkowej kwarantanny osoby te mają również prawo do świadczeń z tytułu choroby, o ile podlegają ubezpieczeniu chorobowemu.

Podstawą do wypłaty wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku za okres kwarantanny jest oświadczenie osoby poddanej kwarantannie bądź osoby wspólnie z nią zamieszkującej lub gospodarującej. Powinno być ono dostarczone do pracodawcy w terminie 3 dni roboczych od dnia zakończenia obowiązkowej kwarantanny. Jeżeli pracodawca nie jest obowiązany do wypłaty świadczenia pieniężnego z tytułu choroby, w terminie 7 dni przekazuje oświadczenie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Pracodawca mający wątpliwości, czy pracownik rzeczywiście przebywał na kwarantannie, może wystąpić do właściwego organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej w celu weryfikacji danych zawartych w oświadczeniu. Wystąpienie takie wymaga uzasadnienia.

Wzór oświadczenia osoby wspólnie zamieszkującej lub gospodarującej z osobą, która odbywa obowiązkową kwarantannę, udostępnia ZUS na swojej stronie internetowej pod adresem:

https://www.zus.pl/documents/10182/3264147/O%C5%9Bwiadczenie+osoby+wsp%C3%B3lnie+zamieszkuj%C4%85cej+lub+gospodaruj%C4%85cej.doc/b34881b5-cacb-9551-1fcd-59603c799eca

Jeżeli inspektor sanitarny wyda decyzję o konieczności kwarantanny niepełnoletniego dziecka, to jednemu z rodziców, który w tym czasie opiekuje się dzieckiem, przysługuje zasiłek opiekuńczy na zasadach ogólnych. Konieczność kwarantanny dziecka jest bowiem traktowana podobnie jak choroba dziecka. Oznacza bowiem niemożność wykonywania pracy przez jednego z rodziców dziecka w związku z koniecznością mu zapewnienia opieki. Aby otrzymać to świadczenie, rodzic powinien złożyć płatnikowi zasiłku wniosek o zasiłek opiekuńczy Z-15A oraz decyzję o kwarantannie dziecka. Drugiemu z rodziców, jako osobie wspólnie zamieszkującej z dzieckiem poddanym obowiązkowej kwarantannie, przysługuje wynagrodzenie chorobowe bądź zasiłek.

W przypadku, gdy pracownik dobrowolnie poddał się kwarantannie podejrzewając, że miał kontakt z osobą zarażoną koronawirusem, bądź też został skierowany na kwarantannę przez pracodawcę, lecz w żadnym przypadku nie otrzymał odpowiedniej decyzji inspektora sanitarnego, nie jest uprawniony do otrzymania świadczeń w razie choroby. Nie będzie mu też przysługiwało wynagrodzenie za pracę, chyba że o jego kwarantannie zdecyduje pracodawca.

Agnieszka Mudź – asystent prawny

1. ZWOLNIENIE ZE SKŁADEK ZUS – za lipiec, sierpień i wrzesień 2020 r.

Podmiot uprawniony: Płatnicy sektora turystycznego, hotelarskiego, organizacji i obsługi targów, konferencji, wystaw prowadzący przeważającą działalność pod kodem PKD: 49.39.Z,  55.10.Z, 77.39.Z., 79.11.A, 79.90.A, 82.30.Z, 90.01.Z, 90.02.Z, 93.29.A, 93.29.B, 93.29.Z

Warunki do spełnienia:

■ prowadzenie przeważającej działalności pod określonym kodem PKD

■ dokonanie zgłoszenia jako płatnik składek przed 30 czerwca 2020 r.

■ przychód z przeważającej działalności uzyskany w pierwszym miesiącu kalendarzowym, za który składany jest wniosek o zwolnienie, niższy co najmniej o 75 proc. od przychodu uzyskanego w tym samym miesiącu kalendarzowym w 2019 r.

Jak zrealizować:

■ wniosek o zwolnienie ze składek musi zostać wysłany do ZUS przez Platformę Usług Elektronicznych do 30 listopada br.

■ deklaracje rozliczeniowe i imienne raporty miesięczne za miesiące wskazane we wniosku muszą trafić do ZUS najpóźniej do 31 października br.

■ zwolnienie będzie przysługiwało niezależnie od tego, czy zostały opłacone składki za wskazany we wniosku okres

2. PIERWSZE POSTOJOWE – przysługuje maksymalnie trzy razy

Podmiot uprawniony: Płatnicy prowadzący przeważającą działalność oznaczoną kodem 79.11.A (agenci turystyczni) lub kodem 79.90.A (przewodnicy turystyczni)

Warunki do spełnienia dla agentów turystycznych:

■ muszą prowadzić pozarolniczą działalność gospodarczą przed 1 kwietnia 2020 r.

■ odnotowali przestój w prowadzeniu tej działalności w następstwie COVID-19

■ nie podlegają ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu, chyba że płacą składki emerytalne i rentowe z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej

Warunki do spełnienia dla przewodników turystycznych:

■ odnotowali przestój w prowadzeniu działalności gospodarczej w następstwie COVID-19

■ zawiesili prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej po 31 sierpnia 2019 r.

■ prowadzą działalność o charakterze sezonowym i w 2019 r. wykonywali ją przez okres nie dłuższy niż 9 miesięcy

Jak zrealizować (wspólne dla agentów i przewodników):

■ wniosek o postojowe musi zostać wysłany do ZUS przez Platformę Usług Elektronicznych

■ jeżeli postojowe zostało już wcześniej wypłacone trzykrotnie, nie przysługuje ponownie

3. DODATKOWE POSTOJOWE – przysługuje maksymalnie trzy razy

 Podmiot uprawniony: Płatnicy sektora turystycznego, w tym m.in. transport turystyczny, wystawianie i występowanie w przedstawieniach artystycznych, prowadzenie dyskotek, salonów gier elektronicznych,  prowadzący przeważającą działalność pod kodem PKD:  49.39.Z, 77.39.Z, 90.01.Z, 90.02.Z, 93.29.A, 93.29.B, 93.29.Z oraz agenci turystyczni (kod 79.11.A)

Warunki do spełnienia:

■ przychód z działalności w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku był niższy co najmniej o 75 proc. od przychodu uzyskanego w tym samym miesiącu kalendarzowym w 2019 r.

■ wcześniejsze skorzystanie ze świadczenia postojowego (otrzymanie co najmniej jednego świadczenia)

Jak zrealizować:

■ wniosek o dodatkowe postojowe musi zostać wysłany do ZUS przez Platformę Usług Elektronicznych

Anna Zawistowska – radca prawny

Ministerstwo Rozwoju na swojej stronie internetowej podaje:

„Planujemy, by najemcy mieszkań mogli, po spełnieniu odpowiednich warunków, otrzymać dopłatę do dodatku mieszkaniowego. Nowe przepisy mają dotyczyć najemców mieszkań komunalnych, towarzystw budownictwa społecznego, spółdzielczych czy też wynajętych od osoby prywatnej lub firmy.

Projektowane wsparcie przewiduje możliwość ubiegania się o dodatki mieszkaniowe powiększone o dopłatę z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Proponujemy wyższe dodatki mieszkaniowe dla najemców, w tym także na rynku komercyjnym – do 1500 zł miesięcznie przez pół roku, na pokrycie do 75% czynszu.

Dopłata do dodatku mieszkaniowego, finansowana z budżetu państwa (ze środków z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19) będzie przyznawana przez gminę razem z dodatkiem mieszkaniowym tym gospodarstwom domowym, które wniosek o te świadczenia złożą do 31 grudnia 2020 r. Osoby te będą zobowiązane do wykazania, że w ostatnich trzech miesiącach ich średni miesięczny dochód nie tylko upoważnia do otrzymania dodatku mieszkaniowego, ale też był o co najmniej 25 % niższy niż w 2019 r. (np. na podstawie PIT za 2019 r.). Dodatek mieszkaniowy powiększony o dopłatę będzie przysługiwał, jeżeli najemca był najemcą lokalu mieszkalnego przed 14 marca 2020 r. Poza tym proponujemy, aby zarówno dodatek, jak i dopłata mogły zostać przyznane nie tylko na pokrycie opłat przyszłych, ale i za okres ubiegły, nie wcześniejszy jednak niż od 1 marca 2020 r.  Dodatek z dopłatą w dalszym ciągu byłby przyznawany na okres 6 miesięcy, ale dzięki temu mógłby zostać przeznaczony na uregulowanie zaległości czynszowych z poprzednich miesięcy.

Wysokość dopłaty ma stanowić różnicę między kwotą dodatku mieszkaniowego przyznanego na zasadach projektowanej ustawy, a kwotą dodatku mieszkaniowego, jaka zostałaby przyznana na zasadach ogólnych ustawy. Kwota dopłaty ma być wyszczególniana w decyzji przyznającej dodatek mieszkaniowy powiększony o tę dopłatę. Rozwiązanie to ma ułatwić rozliczenie środków przekazywanych gminie na wypłatę dopłat. Środki na wypłatę dopłat do dodatków mieszkaniowych przekazywane będą gminie – na jej wniosek – przez wojewodę”.

Robert Szymański – radca prawny

Zniesienie zawieszenia biegu terminów sądowych i procesowych
Na mocy przepisów Tarczy 3.0. uchwalonych ustawą z dnia 14.05.2020 r. uchylone zostały regulacje art. 15 zzr oraz 15 zzs wprowadzone wcześniej w ustawie z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie Ustawy COVID-19 oraz niektórych innych ustaw (w tzw. Tarczy 1.0.), a dotyczące zawieszania biegu terminów sądowych i procesowych. W obu przypadkach, bieg terminów rozpocznie się po upływie 7 dni od daty wejścia w życie Tarczy 3.0. Tarcza ta weszła w życie dnia 16 maja 2020 r., co oznacza, że 7 dniowy termin upłynie w dniu 23 maja 2020 r. Wobec powyższego rozpoczęcie biegu terminów procesowych czy sądowych powinno mieć początek od dnia 24 maja 2020 r., taki sam zresztą termin należałoby przyjąć dla terminów, które biegną dalej.
Wobec tego, że na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości (https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/bezpieczne-przywracanie-normalnej-pracy-sadow–tarcza-antykryzysowa-30-zaczyna-obowiazywac) pojawiały się informacje o dacie 23 maja 2020, od której zaczynają biec terminy sądowe i procesowe, z ostrożności zaleca się uznanie jej jako decydującej przy liczeniu terminów.
Warto w takiej sytuacji zwrócić uwagę na konieczność odpowiedniego wyliczenia terminu np. w celu wniesienia pisma procesowego. Obliczanie terminu będzie bowiem uzależnione od tego, na jakim etapie nastąpiło jego zawieszenie. Otóż, jeśli bieg terminu rozpoczął się przed wejściem w życie przepisu art. 15zzs wprowadzonego Tarczą 1.0. i został zawieszony, to od 23.05.2020 r. biegnie on dalej, zaś na dokonanie czynności zostanie tylko tyle dni, ile brakowało do upływu tego terminu przed wejściem w życie regulacji art. 15zzs przywołanej ustawy. Natomiast, jeżeli bieg terminu nie rozpoczął się przed wejściem w życie przepisu art. 15zzs wprowadzonego Tarczą 1.0., co wynikało z faktu, że obowiązek dokonania czynności procesowej powstał w okresie trwania epidemii, to jego bieg rozpoczyna się 23.05.2020 r. Przypominam przy tym, że jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy albo na sobotę, wówczas termin upływa dnia następnego (dzień roboczy).

Rozprawy on-line i zmiany w zakresie postępowań sądowych

Tarcza 3.0. wprowadza do Ustawy COVID-19 (ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych) przepis art. 15zzs(1) i nast., omawiające sposób rozpoznawania spraw cywilnoprawnych w okresie pandemii oraz roku po odwołaniu tego stanu. Najistotniejsze z nich przedstawiamy poniżej:

• rozprawę lub posiedzenie jawne przeprowadza się przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku, z tym że osoby w nich uczestniczące nie muszą przebywać w budynku sądu, chyba że przeprowadzenie rozprawy lub posiedzenia jawnego bez użycia powyższych urządzeń nie wywoła nadmiernego zagrożenia dla zdrowia osób w nim uczestniczących;
• przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia niejawnego, jeżeli uzna rozpoznanie sprawy za konieczne, zaś przeprowadzenie wymaganych przez ustawę rozprawy lub posiedzenia jawnego mogłoby wywołać nadmierne zagrożenie dla zdrowia osób w nich uczestniczących i nie można przeprowadzić ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku, a żadna ze stron nie sprzeciwiła się przeprowadzeniu posiedzenia niejawnego w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia ich o skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne; w przesyłanym zawiadomieniu należy pouczyć stronę niezastępowaną przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej o prawie i terminie do złożenia sprzeciwu;
• jeżeli ze względu na szczególne okoliczności prezes sądu tak zarządzi, członkowie składu, z wyjątkiem przewodniczącego i referenta sprawy, mogą brać udział w posiedzeniu za pomocą środków komunikacji elektronicznej, z wyjątkiem posiedzenia, na którym dochodzi do zamknięcia rozprawy
• jeżeli postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone w całości, sąd może zamknąć rozprawę i wydać orzeczenie na posiedzeniu niejawnym po uprzednim odebraniu od stron lub uczestników postępowania stanowisk na piśmie
• w postępowaniu cywilnym, w którym wniesiono apelację przed 7 listopada 2019 r., gdy sąd drugiej instancji uzna, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, może skierować sprawę na posiedzenie niejawne z zastrzeżeniem możliwości wniesienia przez stronę wniosku o przeprowadzenie rozprawy lub wniesienia o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków lub przesłuchania stron. W terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne będzie można złożyć wniosek o przeprowadzenie rozprawy apelacyjnej.

Zmiany w postępowaniu egzekucyjnym

Na mocy Tarczy 3.0. do Kodeksu postępowania cywilnego został dodany przepis art. 952¹ k.p.c. Zgodnie z art. 952¹ § 5 k.p.c. licytacji lokalu mieszkalnego lub nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym, które służą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika, nie przeprowadza się w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz 90 dni po jego zakończeniu. Termin licytacji takiej nieruchomości wyznaczany byłby wyłącznie na wniosek wierzyciela. Wierzyciel zaś będzie uprawniony do złożenia wniosku wyłącznie w przypadku, w którym wysokość egzekwowanej należności głównej stanowiłaby co najmniej równowartość 1/20 sumy oszacowania. Jeżeli zaś egzekucję z nieruchomości prowadzić będzie kilku wierzycieli, termin licytacji nieruchomości wyznaczany będzie również w przypadku, gdy wnioski w tym przedmiocie złożyli wierzyciele, których łączna wysokość egzekwowanych należności głównych przekraczać będzie równowartość 1/20 sumy oszacowania.

Należy także zaznaczyć, iż niniejsze uregulowania będą miały zastosowanie do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy, tj. przed 16 maja 2020 r., jeżeli wierzyciel nie złożył wniosku o wyznaczenie terminu pierwszej licytacji nieruchomości przed dniem wejścia w życie ustawy.

Anna Zawistowska – radca prawny

3. Zwolnienie z ZUS – zmiany w zakresie samozatrudnionych

Nowe rozwiązania rozszerzają pomoc dla przedsiębiorców w zakresie zwolnienia z opłacania składek za kwiecień i maj 2020 r. Takie zwolnienie – poza dotychczasową grupą uprawnionych – mogą uzyskać:

1. osoby prowadzące pozarolniczą działalność przed 1 kwietnia 2020 r. opłacające składki wyłącznie na własne ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne („samozatrudniony”), jeżeli ich przychód z działalności w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek przekraczał kwotę 15.681 zł., tj. 300% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia brutto za 2020, a dochód nie przekraczał 7.000 zł. Osoby te uzyskają zwolnienie w wysokości składek obliczonych od najniższej podstawy ich wymiaru.
2. korzystające z ulgi na start, jeżeli:
a) ich przychód z działalności w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek nie przekraczał kwoty 15.681 zł., tj. 300% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia brutto za 2020 rok
albo
b) ich przychód z działalności w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek przekraczał kwotę 15.681 zł., tj. 300% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia brutto za 2020 rok, a dochód nie przekraczał 7 000 zł.

Osoby te (wskazane w pkt 1 i 2 powyżej) będą korzystały ze zwolnienia za kwiecień i maj w wysokości należnych składek nawet, gdyby składki te zostały już opłacone. Po uzyskaniu zwolnienia ZUS zwróci przedsiębiorcy opłacone należności.
Jeżeli pracodawca zgłosił do ZUS wyłącznie pracowników młodocianych, może ubiegać się o zwolnienie z obowiązku opłacania 100% ZUS na zasadach przewidzianych dla płatników, którzy zgłosili do ubezpieczeń społecznych do 10 pracowników. Młodocianym w rozumieniu kodeksu pracy jest osoba, która ukończyła 15 lat, ale nie ukończyła lat 18.

4. Przedłużenie ważności dokumentów potwierdzających uprawnienia i kwalifikacje pracownika
Dokumenty potwierdzające posiadanie określonych uprawnień lub kwalifikacji, wydane na podstawie rozporządzeń, o których mowa w art. 237(15) Kodeksu pracy (związane z bezpieczeństwem i higieną pracy), których ważność upłynęła po dniu 7 marca 2020 r., zachowują ważność, nie dłużej jednak niż do upływu 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

5. Egzekucja z wynagrodzenia za pracę – wyższa kwota wolna od potrąceń
Tarcza 3.0. w art. 52 wprowadza zmiany do określonej w przepisach prawa pracy kwoty wolnej od potrąceń. Zgodnie z regulacją Kodeksu pracy, egzekucja z wynagrodzenia za pracę jest dokonywana:
do 60% wynagrodzenia – w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych;
do 50% wynagrodzenia – w pozostałych przypadkach.

Jednakże w każdym z tych przypadków kwotą wolną od jakiejkolwiek egzekucji jest wartość minimalnego wynagrodzenia o pracę netto (2600 PLN minus składki na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na PIT oraz wpłaty na PPK). Jeżeli z powodu COVID pracownikowi zostało obniżone wynagrodzenie lub członek rodziny pracownika utracił źródło dochodu – Tarcza 3.0 zwiększa kwotę wolną od potrąceń o 25% za każdego nieosiągającego dochodu członka rodziny, który zarazem pozostaje na utrzymaniu takiego dłużnika-pracownika. Ustawa w art. 52 ust. 2 Tarczy 3.0 doprecyzowuje, kogo należy poczytywać za członka rodziny pracownika, są to: małżonek, rodzic wspólnie wychowujący dziecko, dziecko do ukończenia 25. roku życia, dziecko, które ukończyło 25. rok życia, ale które z uwagi na orzeczoną niepełnosprawność uprawnione jest do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna. Ważne jest, że dziecko musi być jego własnym, współmałżonka lub dzieckiem rodzica wspólnego dziecka. Za dziecko pozostające pod opieką opiekuna prawnego, pozostające w związku małżeńskim oraz pełnoletnie i zarazem mające własne dziecko powyższe uprawnienie nie przysługuje.

6. Dematerializacja akcji – wydłużone terminy na spełnienie obowiązków
Nowelizacja wprowadza przesunięcie terminów obowiązkowej dematerializacji akcji spółek akcyjnych i komandytowo-akcyjnych. Najważniejszy z nich to zmiana terminu wygaśnięcia akcji, który przesunięto z 1 stycznia 2021 r. na 1 marca 2021 r. Ponadto o 3 miesiące przełożono maksymalny termin, w którym zarząd spółki powinien dokonać pierwszego wezwania akcjonariuszy do złożenia akcji w spółce – z daty 30 czerwca 2020 r. na 30 września 2020 r. Wprowadzone zmiany umożliwią przedsiębiorcom rozłożenie w czasie także innych czynności wymaganych przepisami Kodeksu spółek handlowych, w tym m.in. wybór podmiotu prowadzącego rejestr akcjonariuszy i podpisanie z nim umowy.

7. Ściganie przestępstw lichwiarskich
Wskutek uchwalenia Tarczy 3.0. wprowadzono zmiany art. 304 kodeksu karnego. Dopuszczając funkcjonowanie na rynku tzw. „chwilówek” ustawodawca rozszerza penalizację w przypadku żądania spełnienia rażąco niewspółmiernego świadczenia pieniężnego względem konsumenta. Żądanie zapłaty kosztów innych niż odsetki w kwocie co najmniej dwukrotnie przekraczającej: • maksymalną wysokość tych kosztów określoną w ustawie, • przekraczającej stopę odsetek maksymalnych lub odsetek maksymalnych za opóźnienie, określonych w ustawie podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5

8. Całkowita elektronizacja procesu przekazywania przez ZUS swoim klientom informacji o stanie konta ubezpieczonego
Organ rentowy przekaże informację o stanie konta wszystkim ubezpieczonym drogą elektroniczną (poprzez profil w systemie teleinformatycznym ZUS). Dotychczas były one do ubezpieczonych wysyłane przede wszystkim pocztą. Tarcza 3.0 wprowadza całkowitą elektronizację całego procesu. Wyjątkiem będą osoby, które wyraźnie zażądają informacji w formie pisemnej.

9. „Opodatkowanie” platform streamingowych
W ustawie o kinematografii wprowadzona zostaje nowa danina publiczna w postaci 1,5% przychodu uzyskanego z tytułu opłat za dostęp do udostępnianych publicznie audiowizualnych usług medialnych na żądanie albo przychodu uzyskanego z tytułu emisji przekazów handlowych. Opłata obejmuje platformy streamingowe dostarczające usługi audiowizualne i ma być wnoszona na rzecz Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.

10. Zniesienie zawieszenia terminów sądowych i procesowych
Tarcza 3.0. z jednej strony znosi wcześniejsze zawieszenie biegu terminów sądowych i procesowych, a z drugiej wprowadza nowe rozwiązania mające na celu usprawnienie funkcjonowania sądów w czasie stosowania reżimu sanitarnego. O szczegółach piszemy w artykule poświęconym regulacjom Tarczy dotyczącym procesów sądowych i egzekucji – TUTAJ. Przywrócono także orzekanie przez Krajową Izbę Odwoławczą na posiedzeniach jawnych, które z powodu epidemii było wyłączone.

Anna Zawistowska – radca prawny

Projektowane zmiany określają warunki, jakie muszą zostać spełnione, aby pracodawca mógł zlecić pracownikowi wykonywanie pracy zdalnej. Pracownik musi mieć odpowiednie umiejętności oraz możliwości techniczne i lokalowe do wykonywania takiej pracy. Na świadczenie pracy w formie zdalnej musi ponadto pozwalać jej rodzaj, tzn. zadania pracownika muszą być możliwe do wykonania zdalnie. Praca zdalna może być wykonywana przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość lub dotyczyć wykonywania części wytwórczych lub usług materialnych. Wyliczenie to ma charakter otwarty, a tym samym nie zawęża rodzaju dopuszczalnej pracy zdalnej ani środków, przy wykorzystaniu których ta praca może być wykonywana.

Projekt przewiduje, że pracodawca będzie miał obowiązek zapewnić narzędzia i materiały potrzebne do wykonywania pracy zdalnej oraz obsługę logistyczną pracy zdalnej. Pracownik zaś będzie mógł używać środków własnych pod warunkiem, że umożliwia to zachowanie tajemnic, poufności i ochronę danych osobowych, a także informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.
Pracodawca będzie mógł kontrolować sposób wykonywania pracy i rozliczania się przez pracowników z wykonywanych zadań. Na jego polecenie pracownik będzie miał obowiązek prowadzić ewidencję wykonanych czynności, uwzględniającą w szczególności ich opis, a także datę oraz czas ich wykonania. Formę prowadzenia ewidencji oraz jej częstotliwość określi pracodawca.

Pracodawca w każdej chwili będzie mógł cofnąć swoją decyzję co do wykonywania pracy zdalnej i zażądać powrotu pracownika do firmy.
Omówione regulacje, wprowadzane w celu przeciwdziałania COVID-19, w założeniu będą obowiązywać przez 180 dni od dnia wejścia w życie ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, tj. od 8 marca 2020r. Jednak już teraz coraz częściej pojawiają się postulaty, aby takie rozwiązania zostały wdrożone na stałe

Agnieszka Mudź – asystent prawny

Obligatoryjne zmiany umowy

W odróżnieniu od dotychczasowych regulacji na mocy Tarczy 4.0. przewidziano, iż zamawiający będą musieli obligatoryjnie zmienić umowę w razie stwierdzenia, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19 wpływają na jej należyte wykonanie. Natomiast decyzja o zmianie umowy nadal będzie należała do zamawiającego (po uzgodnieniu z wykonawcą), jeśli okoliczności związane z epidemią jedynie mogą wpływać na wykonanie umowy. Zmiana umowy będzie mogła dotyczyć w szczególności: terminu wykonania umowy, sposobu wykonania umowy, zakresu świadczeń stron, czasowego zawieszenia wykonania umowy.

Zakaz nakładania i potrącania kar umownych

Kolejną korzystną dla wykonawców zmianą jest przewidziany w Tarczy 4.0. zakaz potrącania kar umownych z wynagrodzenia wykonawcy lub z innych jego wierzytelności, jeśli na należyte wykonanie umowy wpłynęły okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19. Zakaz ten będzie obowiązywał w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii w związku z COVID-19 i przez 90 dni od jego odwołania. Zamawiający nie będzie mógł także dochodzić zaspokojenia z zabezpieczenia należytego wykonania umowy, o ile zdarzenie, w związku z którym zastrzeżono tę karę, nastąpiło w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.

Obowiązek wypłaty zaliczek lub wynagrodzenia w częściach

W Tarczy 4.0 przewidziano, iż w umowach zawieranych na okres dłuższy niż 12 miesięcy zamawiający będą z mocy prawa zobowiązani do wypłaty wynagrodzenia w częściach lub też do udzielania zaliczki. Zamawiający określi w umowie procent wynagrodzenia wypłacanego za wykonanie poszczególnych części; ostatnia część wynagrodzenia nie może wynosić więcej niż 50% wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy. Jednocześnie zaliczka nie może być mniejsza niż 5% wysokości wynagrodzenia.

Zmiana w zabezpieczeniach i wadium

Tarcza 4.0 przewiduje także zmiany w wysokości zabezpieczenia należytego wykonania umowy – jego górna granica wyniesie 5% ceny całkowitej podanej w ofercie albo maksymalnej wartości nominalnej zobowiązania. Jeśli jest to uzasadnione przedmiotem zamówienia lub wystąpieniem ryzyka związanego z realizacją zamówienia, co zamawiający opisał w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, granica ta wynosi 10%. Możliwy będzie także zwrot części zabezpieczenia po wykonaniu odpowiedniej części zamówienia, jeśli zamawiający przewidział taką możliwość w specyfikacji. Celem tych regulacji ma być obniżenie kosztów udziału wykonawców w przetargach.
Jednocześnie Tarcza 4.0. znosi obowiązek żądania wadium w przetargach powyżej progów unijnych. Ma to na celu uniknięcie dodatkowych obciążeń dla wykonawców związanych z wniesieniem znacznych kwot i ich utrzymaniem przez cały okres przetargu. Po zmianie przepisów możliwa będzie rezygnacja przez zamawiającego z wadium, przy czym jest to jego uprawnienie i on będzie decydował, czy w konkretnym przetargu z wadium zrezygnuje.

Ogłoszenia o przetargach tylko w Internecie

Tarcza 4.0. znosi obowiązek publikacji ogłoszeń o przetargach w siedzibie zamawiającego. Stąd będą one publikowane tylko w Internecie: w Biuletynie Zamówień Publicznych czy Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej oraz na stronie internetowej zamawiającego.

Anna Zawistowska – radcy prawny